Weinig woorden hebben bij mij zo duidelijk de devaluatie van het vak van fotograaf weergegeven als deze…

Het is alweer een paar jaar geleden dat ik als fotograaf druk aan het werk was op een bruiloft. Reeds voordat de bruidegom een blik op de bruid had gekregen, zat ik met de camera onder de jurk van de bruid, en voor de schuindenkers onder ons: de bruid had de jurk nog niet aan!
De transitie van analoog naar digitaal was al helemaal voltooid, en rondlopen met de Hasselblad deed ik al een tijdje niet meer. Jammer, want de Hasselblad bleek voor het publiek al heel lang een uitgesproken bewijs te zijn van professioneel fotograferen. Weinig amateurs waren in die tijd in staat zo’n camera te kopen en het rondlopen met de Hasselblad bleek een logistieke nachtmerrie te zijn. De enkele amateur die een godsvermogen overhad voor zo’n set, liet het wel uit z’n hoofd om bij een bruiloft de Hasselblad mee te nemen. Voor de volledigheid en de NMA moet ik nu ook andere namen geven van fabrikanten van dergelijke camera’s zoals Bronica, Mamiya e.d.

De hele dag was ik aanwezig bij deze bruiloft, vanaf de aankleedparty van de bruid, tot na de taart, een lange dag derhalve. De hele dag dus ook hard aan het werk, weinig tijd voor een versnapering en rustig zitten was er niet bij. De rechtgeaarde bruidsfotograaf kent dat gevoel. Voor diegenen die nog nooit een bruiloft hebben gefotografeerd: zorg dat je conditie goed is; het is topsport. Met name het gebrek aan tempo is tijdens een bruiloft een aanslag op je lijf, en met regelmaat gaat na zo’n dag de tas in de hoek en de rest van de avond ben ik de bank van dichtbij aan het bestuderen. Daar hebben de Amerikanen de briljante term ‘Couchpotato’ voor. 

Nu loop je op die dag de hele tijd tegen dezelfde mensen op, en je zou verwachten, zeker gezien de positieve communicatie die je als fotograaf gebruikt om de fotografie voor elkaar te krijgen, dat je een band krijgt met je publiek van die dag. ‘s Morgens kom je binnen bij de bruid, maakt kennis met de naaste familie, in het stadhuis zie je de rest van de familie en goede vrienden, dito in de kerk en vaak heb je ze allemaal te pakken op de groepsfoto, ook degenen die niet op de foto mochten in verband met de FIOD of de plaatselijke maffia.
Des te vreemder is het dat na het aansnijden van de taart een van de ouderen naar mij toekomt, waarschijnlijk een oom van de bruid en zeker niet bejaard, en de hard inkomende opmerking maakt: “Leuke hobby heb jij!”
Dit had ik niet aan zien komen en ik had er ook geen repliek voor. Zou die beste man nu echt denken dat ik een amateur was? De hele dag een tas van zo’n twaalf plus kilo aan mijn schouder meesleurend, allerlei lichaamsbewegingen uithalen waar menig ervaren turner met verbazing naar kijkt, en dan aankomen met “leuke hobby heb jij”?

Ik heb niet alleen díe avond nodig gehad voor de emotionele verwerking van die zinsnede, het is tot op de dag van vandaag in mijn hoofd blijven hangen. Het lijk me de ultieme uiting van de devaluatie van ons beroep, als je na een hele dag hard aan het werk te zijn geweest, wordt geconfronteerd met “leuke hobby” in plaats van met een uiting van waardering voor je beroep.
Ik ga toch ook niet een halve dag naar een schoenmaker kijken en dan zeggen dat ie een leuke hobby heeft. Of ga eens naar de kapper, dames: het hele circus op je hoofd, inclusief de uiterst giftige substanties waarvoor de kappers beschermende kleding moeten aandoen. Zeggen jullie ook na afloop: “Leuke hobby heb jij”?

Hoe kan het toch mogelijk zijn dat binnen een relatief korte periode van tien jaar het beroep van fotograaf zo ernstig is gedevalueerd tot een hobby? Hoe komt het dat de beroepsfotografen het zo moeilijk hebben een boterham te verdienen? Het lijkt een eindeloze discussie, waar iedere echte vakfotograaf zo zijn mening over heeft. Het is ook al een paar jaar een dagelijkse discussie die uiting geeft aan de overall daling van de omzet van de gemiddelde beroepsfotograaf, waarbij er gelukkig positieve uitzonderingen zijn te melden.

Hoe nu om te gaan met de devaluatie van het beroep? Door verder te gaan met serieus fotograferen en het positief uitdragen van je beroep. Communiceer ook meer over wat je kunt, wat je moet doen, wat je kost, et cetera. Vaak is het bij het publiek ook een gebrek aan kennis dat er met aannames wordt gereageerd. 

Zo ook mijn meneer met zijn “leuke hobby”.

Sierbeeld